مقدمه
داشتن موتورسیکلت برای برخی یک تجمل و برای برخی دیگر یک ضرورت است. صرف نظر از اینکه چرا موتورسیکلت دارید، باید به درستی از آن نگهداری کنید. عدم نگهداری مناسب نه تنها باعث خرابی موتورسیکلت میشود، بلکه می‌تواند جان شما را نیز به خطر بیندازد.
این مقاله به مهم‌ترین جزء موتورسیکلت شما، یعنی موتور و چیزی که برای زنده ماندن به آن نیاز دارد می‌پردازد: روغن موتور. در ادامه متوجه خواهید کرد که چرا روغن موتور برای تضمین عملکرد بهینه موتورسیکلت شما ضروری است و چگونه روغن موتور مناسب را انتخاب کنید.
روغن موتورسیکلت چیست؟
نوعی روغن است که در موتور سیکلت ها بکار میرود. وظیفه اصلی روغن موتورسیکلت، روانکاری بین قطعات موتور برای جلوگیری از ضربه دیدن و زنگ زدن است. وظیفه دیگر روغن موتور خنک نگه داشتن قطعات داخلی موتور میباشد که برآیند این وظایف باعث بالا رفتن طول عمر موتورسیکلت میشود.
اهمیت تعویض روغن موتورسیکلت و تاثیر آن بر عملکرد و عمر موتور
تعویض منظم روغن موتورسیکلت یکی از مراقبت‌های اساسی برای حفظ عملکرد بهینه و عمر طولانی موتور میباشد. این کار اهمیت زیادی در حفظ سلامت و عملکرد موتور دارد و تأثیرات مثبت زیادی بر روی نقاط مختلف موتور دارد.
در زیر به برخی از وظایف اصلی روغن موتور میپردازیم:
- حفاظت از قطعات موتور: روغن موتور به عنوان یک ماده لوبریکانت (روان‌کننده) عمل می‌کند و در فرآیندهای مکانیکی موتور، از فرسایش و سایش قطعات مختلف جلوگیری می‌کند. تعویض منظم روغن این ویژگی را حفظ می‌کند و باعث طولانی شدن عمر قطعات میشود.
- پاکسازی و حذف ذرات معلق: روغن موتور به عنوان یک ماده پاکسازی عمل می‌کند و ذرات معلق و رسوبات را جذب کرده و به خود میکشد. با تعویض منظم روغن موتور، قابلیت پاکسازی حفظ میشود و از آلودگی موتور و حتی آلودگی هوا جلوگیری می‌کند.
- پیشگیری از اکسیداسیون: روغن موتور به دلیل تماس با هوا و اکسیژن، در معرض خطر اکسیداسیون (اکسیده شدن) قرار دارد. تعویض منظم روغن به حفظ خصوصیات روغن و مقاومت به اکسیداسیون کمک می‌کند.
- حفظ پایداری دما: روغن موتور به حفظ پایداری دمای موتور کمک می‌کند. دمای مناسب موتور به عملکرد بهتر و کاهش خطر آسیب به قطعات حیاتی کمک می‌کند.
معرفی انواع روغن موتورسیکلت
روغن معمولی (متعارف): این نوع روغن اکثراً از روغن پایه معدنی تولید میشود. آنها اغلب انتخاب مقرون به صرفه برای استفاده روزمره هستند و برای موتورهای استاندارد و کم توان مورد استفاده قرار می‌گیرند.
روغن‌های سنتتیک: این روغن‌ها از مواد اولیه مصنوعی تولید می‌شوند. روغن‌های سنتتیک عمدتاً دارای ویژگی‌های بهتری نظیر پایداری حرارتی، پایداری در دماهای بالا و مقاومت به اکسیداسیون هستند. آنها برای موتورهای پرقدرت، مسابقه‌ای یا موتورهایی که در شرایط سخت عمل می‌کنند، مناسب‌تر هستند.
روغن‌های نیمه مصنوعی یا «نیمه سنتتیک»: این نوع روغن ترکیبی از روغن پایه معدنی و مواد اولیه سنتتیک است. این نوع روغن ها در دمای پایین عملکرد خوبی دارند و مناسب موتورسیکلت های کم توان میباشند.
روغن‌های آمیک: این روغن‌ها مخصوص موتورهای مسابقه‌ای طراحی شده‌اند. آنها دارای ویژگی‌هایی نظیر مقاومت بالا به حرارت، پایداری در دور موتورهای بالا و حداکثر عملکرد هستند.
راهنمای انتخاب بهترین روغن موتور برای موتورسیکلت
شناسایی گرید روغن: درجه و ویسکوزیته روغن موتور را چطور انتخاب کنیم؟
علاوه بر نوع روغن موتور، واجب است که درجه آن را هم مناسب موتور موتورسیکلت خود انتخاب کنید. درجه‌ی روغن را معمولا با حروف و اعدادی مثل 10W، 5W و… نشان میدهند. حرف “W” در این ترکیب مخفف کلمه “Winter” یا زمستان میباشد. عددی که قبل از W، نشان‌دهنده‌ی “شاخص ویسکوزیته” میباشد. هرچقدر این عدد پایین‌تر باشد، روغن برای موتورسیکت هایی که استارت سرد می‌زنند یا در مناطق سردسیر کار می‌کنند، مناسب‌تر است. ویسکوزیته در واقع به غلظت و چسبندگی روغن موتور اشاره می‌کند. هرچقدر ویسکوزیته‌ی روغن پایین‌تر باشد، راحت‌تر و سریع‌تر در موتور جریان پیدا می‌کند. علاوه بر ترکیب حرف و عددی که گفته شد، یک عدد دیگر هم بعد از W می‌بینید، مثلا 10W30.
این عدد، نشان‌دهنده‌ی مقاومت روغن در دماهای بالا و حفظ ویژگی‌ها میباشد. هرچقدر این عدد بعد از W بالاتر باشد، یعنی روغن در دماهای گرم هم عملکرد خوبی دارد و خواصش را از دست نمیدهد.
با این توضیحات، می‌توانید درجه‌ی مناسب روغن موتور را برای موتورسیکلت خود انتخاب کنید و خیالتان راحت باشد که موتور در هر دمایی، عملکرد خوبی دارد.
افزودنی‌های روغن موتور: ضرورت یا اختیار؟
امروزه، سازندگان روغن موتور علاوه بر روغن پایه، از افزودنی‌های مختلفی نیز در محصولات خود استفاده می‌کنند. این افزودنی‌ها عملکردهای مختلفی را بر عهده دارند، از جمله:
- تمیز کردن موتور از ذرات معلق و رسوبات
- خنثی‌سازی اسیدهای حاصل از احتراق
- پیشگیری از زنگ‌زدگی و زنگ خوردگی
- کاهش اصطکاک بین قطعات موتور
- تقویت روانکاری و بهبود عملکرد موتور
در حالی که استفاده از افزودنی‌ها در روغن موتور الزامی نیست، اما می‌تواند مزایای قابل توجهی را برای موتورسیکلت به همراه داشته باشد. به عنوان مثال، افزودنی‌های تمیزکننده می‌توانند از سایش قطعات موتور جلوگیری کرده و عمر آن را افزایش دهند. افزودنی‌های ضدزنگ نیز از خوردگی قطعات موتور در برابر رطوبت و سایر عوامل محیطی جلوگیری می‌کنند.
بنابراین، اگر به دنبال افزایش عمر و کارکرد موتورسیکلت خود هستید، توصیه میشود از روغن موتوری استفاده کنید که حاوی افزودنی‌های مناسب باشد. افزودنی‌های روغن موتور عملکردهای مختلفی را بر عهده دارند که می‌توانند به بهبود عملکرد و افزایش عمر موتورسیکلت کمک کنند.
سبک موتورسواری: فاکتور نهایی برای انتخاب روغن موتور
آخرین عامل مهمی که در انتخاب روغن موتور مناسب برای موتورسیکلت شما نقش دارد، سبک موتورسواری شماست.
استفاده‌ی روزانه: اگر از موتورسیکلت خود برای رفت و آمدهای شهری و روزانه استفاده می‌کنید، احتمالاً روغن‌های معدنی می‌توانند انتخاب مناسبی برای شما باشند. این روغن‌ها مقرون به صرفه بوده و برای کارهای سبک موتورسیکلت کافی هستند.
فواصل طولانی‌تر: اگر به دنبال فواصل طولانی‌تر هستید، روغن‌های نیمه‌صنعتی را مورد توجه قرار دهید. این روغن‌ها نسبت به روغن‌های معدنی دوام بیشتری دارند و می‌توانند در فواصل طولانی عملکرد مطلوبی ارائه دهند.
سواری‌های طولانی و شرایط سخت: اما اگر علاقه‌مند به سواری‌های طولانی هستید، یا موتورسیکلت خود را در شرایط سخت مانند جاده‌های ناهموار یا آب‌وهوای گرم به کار می‌گیرید، انتخاب روغن‌های تمام‌صنعتی عاقلانه‌ترین تصمیم خواهد بود. این روغن‌ها با ویسکوزیته پایین، انعطاف‌پذیری بالایی در شرایط مختلف دارند و عملکرد حداکثری را به موتورسیکلت شما ارائه میدهند.
به‌طور خلاصه، توجه به سبک موتورسواری و شرایطی که معمولاً در آن تردد می‌کنید، عامل کلیدی در انتخاب روغن موتور مناسب برای موتورسیکلت شماست. هرچه شدت فعالیت موتورسیکلت و شرایط محیطی سخت‌تر باشد، استفاده از روغن‌های مرغوب‌تر مانند روغن‌های تمام‌صنعتی با ویسکوزیته پایین‌تر مهم‌تر میشود.
نتیجه‌گیری
انتخاب روغن موتور مناسب برای موتورسیکلت، مخصوصاً برای افرادی که ترجیح میدهند خودشان کارهای مربوط به موتور را انجام دهند و پیرو دفترچه راهنمای سازنده نیستند، امری ضروری است. برای انتخاب بهترین روغن موتور، به یاد داشته باشید که نوع، درجه، ویسکوزیته و مواد افزودنی آن را با دقت بررسی کنید.
سوالات متداول
- بهترین نوع روغن با توجه به حجم موتور کدام است؟
به طور کلی، موتورسیکلت های با حجم موتور ۸۰ تا ۱۲۵ سی سی به روغن های معدنی، موتورسیکلت های با حجم موتور ۱۵۰ تا ۱۸۰ سی سی به روغن های نیمه سنتتیک و موتورسیکلت های با حجم موتور بیش از ۲۰۰ سی سی به روغن های تمام سنتتیک نیاز دارند.
- کدام روغن موتور بیشترین فاصله تعویض را دارد؟
روغن‌های تمام سنتتیک بیشترین فاصله تعویض را دارند. شما می‌توانید این روغن‌ها را هر 3000 تا 5000 کیلومتر تعویض کنید. با این حال، برای اطمینان از صحت این فاصله، دفترچه راهنمای سازنده موتورسیکلت خود را بررسی کنید.
