آشنایی با اجزاء تشکیل دهنده موتورسیکلت و نحوه عملکرد هر یک از آنها
اجزاء تشکیل دهنده موتورسیکلت: موتورسیکلت ها از نظر طراحی بر اساس عوامل مختلفی از جمله عملکرد، ظاهر و هزینه می توانند متفاوت باشند، اما ساختار کلی هر موتورسیکلتی یکسان است. قطعات مختلفی وجود دارد که یک موتورسیکلت را تشکیل می دهد، بنابراین اجازه دهید نگاهی به اجزای کلیدی آن بیندازیم.
شاسی
شاسی، یکی از اجزاء اصلی هر موتورسیکلت را تشکیل می‌دهد و از موارد زیر ساخته می‌شود:
بدنه اصلی (Mainframe): این بخش اسکلت اصلی موتورسیکلت است و وظیفه‌ی اتصال و نگه‌داری سایر اجزا را بر عهده دارد. بدنه می‌تواند از فولاد، آلومینیوم، منیزیم یا حتی مواد پیشرفته‌تر مانند فیبر کربن و کولار ساخته شود. انتخاب جنس بدنه به عوامل مختلفی مانند هزینه و کاربرد موتورسیکلت بستگی دارد.
چنگال‌های جلو (Front forks): این بخش به هدایت موتورسیکلت کمک می‌کند و چرخ جلو را به بدنه متصل می‌کند. چنگال‌ها معمولاً از فولاد یا آلومینیوم ساخته می‌شوند.
سیستم تعلیق عقب و بازوی متحرک (Rear suspension/swingarm): این بخش ضربات ناشی از جاده را جذب می‌کند و باعث نرمی و پایداری حرکت موتورسیکلت می‌شود. سیستم تعلیق عقب می‌تواند به صورت ثابت به بدنه متصل باشد (مانند موتورسیکلت‌های کاستوم) یا از یک بازوی متحرک که به بدنه پیچ شده تشکیل شده باشد.
زیرشاسی (Subframe): این بخش محل نصب صندلی و همچنین پوشش عقب موتورسیکلت است و ساختار کلی موتور را تکمیل می‌کند.
در برخی از موتورسیکلت‌های خاص، ممکن است سیستم تعلیق عقب به صورت ثابت به بدنه متصل باشد، اما در اکثر موارد، این سیستم از یک بازوی متحرک تشکیل شده است. جنس و طراحی شاسی و اجزای آن بر روی عملکرد و هندلینگ موتورسیکلت تاثیر بسزایی دارد.
موتور
در برخی موارد، موتور خود بخشی از استحکام و یکپارچگی شاسی را تشکیل می دهد. این امر به تولیدکنندگان اجازه می دهد تا هزینه را کاهش داده و موتورسیکلت های سبک تری بسازند. پیکربندی های مختلفی برای موتور در بین برندهای مختلف وجود دارد. موتورهای چهار سیلندر خطی پر قدرت، به طور معمول در موتورسیکلت های اسپرت ژاپنی رایج هستند، در حالی که موتورهای دو سیلندر خورجینی با حجم بالا بیشتر در موتورسیکلت های تورینگ دیده می شوند. هر کدام از این پیکربندی ها ویژگی های عملکردی منحصر به فردی دارند و انتخاب نوع موتور تا حد زیادی به ترجیح شما بستگی دارد.
سیستم انتقال قدرت
موتورسیکلت ها از سیستم های انتقال قدرت متفاوتی استفاده می کنند. رایج ترین آن ها جعبه دنده دستی با تعویض دنده توسط پا است که در اکثر موتورها یافت می شود. علاوه بر آن، سیستم های CVT در اسکوترها و موتورسیکلت های برقی بسیار رایج هستند. همچنین برخی موتورسیکلت ها از سیستم های انتقال قدرت مستقل استفاده می کنند، اما در اکثر موارد، این سیستم ها به طور مستقیم در محفظه موتور تعبیه شده اند.
در ادامه به انواع رایج سیستم های انتقال قدرت در موتورسیکلت ها می پردازیم:
جعبه دنده دستی (Manual gearbox): این نوع سیستم رایج ترین است و به راکب اجازه می دهد با استفاده از پدال پا دنده ها را تعویض کند. جعبه دنده های دستی کنترل بیشتری بر موتور ارائه می دهند اما یادگیری نحوه استفاده از آنها نیاز به تمرین دارد.
سیستم CVT (Continuously Variable Transmission): این سیستم عملکردی روان و بدون نیاز به تعویض دنده ارائه می دهد و اغلب در اسکوترها و موتورسیکلت های برقی استفاده می شود. سیستم CVT به طور خودکار نسبت دنده را برای حفظ حداکثر عملکرد موتور تنظیم می کند.
جعبه دنده خودکار (Automatic gearbox): برخی موتورسیکلت ها، به ویژه مدل های تورینگ، دارای جعبه دنده خودکار هستند که بدون نیاز به دخالت راکب دنده ها را تعویض می کند. این سیستم راحتی بیشتری را فراهم می کند، اما ممکن است پاسخگویی آن نسبت به سیستم دستی کمی کمتر باشد.
انتخاب نوع سیستم انتقال قدرت به عوامل مختلفی مانند نوع موتورسیکلت، سبک سواری و ترجیحات شخصی شما بستگی دارد. جعبه دنده دستی کنترل بیشتری را ارائه می دهد، سیستم CVT عملکردی روان و بدون نیاز به تعویض دنده دارد و جعبه دنده خودکار راحتی بیشتری را فراهم می کند.
سیستم انتقال قدرت از موتور به چرخ عقب
بعد از انتقال قدرت از طریق سیستم انتقال قدرت، نوبت به رساندن آن به چرخ عقب می رسد. قدرت خروجی از گیربکس موتورسیکلت به شیوه های مختلفی به چرخ عقب منتقل می شود. سه روش اصلی برای این انتقال وجود دارد: زنجیر، میل گاردان و تسمه. هر کدام از این روش ها مزایا و معایبی دارند، اما سیستم زنجیر به دلیل امکان تغییر نسبت دنده نهایی از طریق تغییر اندازه چرخ دنده (اسپروکت)، به عنوان انعطاف پذیرترین گزینه شناخته شده است.
چرخ و لاستیک
یکی از مهمترین اجزاء اصلی موتورسیکلت، چرخ ها وظیفه انتقال قدرت از سیستم انتقال نیرو به سطحی که روی آن حرکت می کنید را بر عهده دارند. لاستیک های موتورسیکلت نقش مهمی در عملکرد و ایمنی سواری ایفا می کنند و بر اساس نوع کاربرد و شرایط رانندگی، انواع مختلفی دارند:
لاستیک های آفرود: این لاستیک ها دارای آج های برجسته و عمیق هستند که چسبندگی بهتری را روی سطوح لغزنده و ناهموار مانند خاک، شن و ماسه فراهم می کنند.
لاستیک های جاده ای: این لاستیک ها دارای آج های کم عمق و صاف هستند که برای چسبندگی حداکثری روی سطوح آسفالت و بتنی طراحی شده اند.
اجزای ذکر شده تا به اینجا ساختار اصلی هر موتورسیکلت را تشکیل می دهند. اما بیایید ببینیم بخش های دیگر موتورسیکلت شامل چه چیزهایی می شوند…
پانل های بدنه
پانل های بدنه، بخش های مهمی هستند که ظاهر و زیبایی یک موتورسیکلت را شکل می دهند. برخی موتورسیکلت ها دارای پوشش کامل (فِرینگ) هستند که بخش های زیادی از قسمت های در معرض دید را می پوشاند، در حالی که برخی دیگر نیمه برهنه هستند. این پانل ها عمدتا از پلاستیک های قالب گیری شده با کیفیت بالا ساخته شده اند و شامل موارد زیر می شوند:
پانل های جانبی (Side fairings): این پانل ها قسمت های کناری موتورسیکلت را پوشش می دهند و روی باک، رادیاتور و سایر اجزا را پنهان می سازند.
پانل های بالایی (Top fairings): این پانل ها روی باک و قسمت جلوی موتورسیکلت قرار می گیرند و علاوه بر زیبایی، به بهبود آیرودینامیک و محافظت از راکب در برابر باد کمک می کنند.
پوشش های عقب (Rear cowls): این پوشش ها به بخش عقب موتورسیکلت متصل می شوند و معمولا چراغ عقب، صندلی عقب و سایر اجزا را در بر می گیرند.
باک/پوشش باک (Tanks/tank covers): این بخش محل ذخیره سوخت را می پوشاند و می تواند به صورت یکپارچه با پانل های جانبی یا به صورت جداگانه طراحی شود.
بادگیرها (Windscreens): این بخش ها روی فرمان موتورسیکلت نصب می شوند و به محافظت از راکب در برابر باد و گرد و غبار کمک می کنند.
گلگیرها
گلگیرها قطعاتی هستند که روی هر دو چرخ موتورسیکلت قرار می گیرند و گلگیر چرخ عقب به عنوان “حامی” (Hugger) شناخته می شود. این قطعات هم از موتورسیکلت و هم از راکب در برابر گل و لای، سنگ و سایر اجزایی که از لاستیک ها جدا می شوند، محافظت می کنند.
چراغ ها
چراغ های موتورسیکلت فراتر از روشنایی در تاریکی، نقشی حیاتی در دیده شدن شما در طول روز نیز ایفا می کنند. سیستم روشنایی موتورسیکلت از انواع مختلفی از چراغ ها تشکیل شده است. بدون شک، یکی از مهم ترین این چراغ ها، راهنماهای موتورسیکلت هستند. این چراغ ها که در جلو و عقب موتورسیکلت قرار دارند، قصد چرخش شما را به دیگر رانندگان اعلام می کنند.
چراغ دیگر، چراغ عقب است که عملکرد آن هشدار به سایر رانندگان هنگام ترمز گرفتن شما می باشد. چراغ مهم دیگری که باید به آن توجه شود، چراغ پلاک است. این چراغ که بالای محل نصب پلاک قرار دارد، گاهی اوقات با چراغ عقب یکپارچه می شود. چراغ یکی از اصلی ترین اجزاء موتورسیکلت میباشد.
فرمان موتورسیکلت
فرمان موتورسیکلت ها با وجود تنوع در ظاهر، همگی هدف مشترکی دارند. فرمان نه تنها به شما امکان کنترل چرخ جلو را می دهد، بلکه محل قرارگیری کلیدها و اکثر دکمه های کنترل نیز می باشد.
سمت راست فرمان:
دریچه گاز (Throttle): با چرخاندن آن به سمت خود، دریچه گاز باز شده و سرعت موتور افزایش می یابد.
کلیدهای کنترل (Switchgear): معمولا شامل کلید خاموش/روشن، دکمه استارت و کلید چراغ می باشد.
سمت چپ فرمان:
دکمه های راهنما (Turn Signals): برای اعلام تغییر مسیر استفاده می شوند.
دکمه نور پایین/بالا (Low/Full Beams): برای تنظیم نور چراغ جلو استفاده می شود.
دکمه بوق (Horn): برای هشدار به سایرین استفاده می شود.
دکمه فلاشر (Hazard Lights): در مواقع اضطراری برای جلب توجه استفاده می شود.
البته این موارد، عملکردهای پایه ای هستند و ممکن است برخی سازندگان قابلیت های بیشتری را در کلیدهای کنترل تعبیه کنند.
دیگر اجزای مهم روی فرمان:
دسته ترمز جلو (Front Brake Lever): به سیستم ترمز هیدرولیک متصل است و با فشار دادن آن، سرعت موتورسیکلت کاهش می یابد.
دسته کلاچ (Clutch Lever): در موتورسیکلت های کلاچ دستی وجود دارد و با فشار دادن آن، نیروی موتور از چرخ عقب قطع می شود.
دسته ترمز عقب (Rear Brake Lever): معمولا در موتورسیکلت های کوچک اتوماتیک و اسکوترها روی فرمان سمت چپ قرار دارد.
داشبورد (Dashboard): اطلاعات رانندگی مانند سرعت، دور موتور، میزان سوخت و چراغ های هشدار را نمایش می دهد.
جای پا یا رکاب
جای پا یا رکاب ها به راکب و سرنشین این امکان را می دهند که پاهای خود را در موقعیت صحیح قرار دهند تا تعادل بدن به درستی روی موتورسیکلت حفظ شود.
برای راکب یک موتورسیکلت دنده ای، جای پاها همچنین شامل اهرم ترمز عقب در سمت راست و اهرم تعویض دنده در سمت چپ می شوند.
سیستم ترمز
یک مورد دیگه از اجزاء موتورسیکلت، سیستم ترمز موتورسیکلت نیروی لازم برای متوقف کردن موتورسیکلت را فراهم می کند. به طور کلی، ترمزهای جلو بزرگتر از ترمزهای عقب هستند، زیرا در هنگام ترمزگیری، تمام وزن به قسمت جلوی موتورسیکلت منتقل می شود.
استفاده از ترمز در موتورسیکلت ممکن است در ابتدا کمی دشوار باشد، زیرا برای متوقف کردن کامل از اندام های مختلف بدن به صورت جداگانه استفاده می کنید. توصیه می شود برای ترمزگیری موثر و همچنین استفاده از موتور برای کاهش سرعت، تمرین کافی داشته باشید.
اگزوز
سیستم اگزوز یکی از اولین قطعاتی است که علاقه مندان به موتورسیکلت معمولا تعویض می کنند. برخی از اگزوزهای استاندارد حجیم هستند و صدای موتور را به میزان قابل توجهی خفه می کنند. بسیاری از راکبان، سیستم های اگزوز تیتانیوم سبک وزن را انتخاب می کنند که علاوه بر کاهش وزن، به موتور اجازه می دهند بهتر نفس بکشد.
انتخاب شما هر چه باشد، همیشه مطمئن شوید که انتخاب شما در محصولات پس از فروش مطابق با قوانین محلی باشد.
در نهایت
این راهنمای جامع به شما کمک کرد تا با اجزاء تشکیل دهنده موتورسیکلت ها آشنا شوید و شناخت بهتری نسبت به موتورسیکلت خود پیدا کنید. امیدواریم این مطلب برای شما مفید بوده باشد.
لینک های مرتبط
منبع: https://www.infinitymotorcycles.com/
